Zdrowe dziąsła to ważna część zdrowia i dobrego samopoczucia. Często zapominamy o nich, w trakcie rutyny higienicznej, ale mają one wielkie znaczenie nie tylko dla naszych zębów, ale i dla całego ciała. Problemy z dziąsłami, takie jak zapalenie dziąseł czy paradontoza, które dotyka kości i inne ważne części wokół zębów, są bardzo częste na całym świecie. Według danych WHO coraz więcej osób na świecie ma problemy z dziąsłami, co czyni je jednym z najbardziej powszechnych problemów zdrowotnych.
Choroby dziąseł przestały dotyczyć wyłącznie osób starszych. Zapadają na nie także osoby młody, a nawet dzieci. Co więcej, problemy dziąseł mogą mieć związek z innymi poważnymi chorobami, jak choroby serca czy cukrzyca. Dlatego ważne jest, aby wiedzieć, jak zapobiegać problemom z dziąsłami, jak rozpoznać pierwsze objawy choroby i jak ją leczyć.
Ten tekst ma pomóc zwiększyć świadomość na ten temat i pokazać, że dbanie o dziąsła to inwestycja w nasze ogólne zdrowie i samopoczucie.
Spis treści:
- Zapalenie dziąseł – czym jest dokładnie?
- Przyczyny powstanie zapalenia dziąseł
- Objawy zapalenia dziąseł
- Profilaktyka zapalenia dziąseł
- Zapalenie ozębnej – kolejny etap nieleczonej choroby dziąseł
- Paradontoza – zaawansowane zapalenie dziąseł i przyzębia
Zapalenie dziąseł – czym jest dokładnie?
Zapalenie dziąseł zaczyna się od gromadzenia bakterii i resztek jedzenia na zębach. Tworzą one strukturę, którą nazywamy płytką nazębną. Jeśli nie będziemy usuwać tej płytki regularnie poprzez dokładne szczotkowanie zębów i używanie nici dentystycznej, może ona stwardnieć, tworząc kamień nazębny. Kamień ten jest dużo trudniejszy do pozbycia się i może podrażniać dziąsła, co często objawia się ich zaczerwienieniem, obrzękiem i krwawieniem. To właśnie te objawy są typowe dla zapalenia dziąseł.
Zapalenie to może się pojawić w jednym miejscu przy zębie, ale może też rozprzestrzenić się i objąć większe obszary. Czasem problem może nawet dotrzeć głębiej, do tkanek otaczających ząb, co nazywamy zapaleniem przyzębia.
Przyczyny powstanie zapalenia dziąseł
Najczęstszą przyczyną powstania stanu zapalnego dziąseł jest nieprawidłowa higiena jamy ustnej. Nieskuteczne lub mało dokładne usuwanie bakterii i osadów, tworzących płytkę nazębną, prowadzi do nagromadzenia kamienia nazębnego. W jego skład wchodzą między innymi związki mineralne i bakterie próchnicotwórcze, których produkty metaboliczne przyczyniają się do choroby dziąseł.
Oprócz tego przyczyną choroby dziąseł mogą być:
- uszkodzenia mechaniczne
- leczenie ortodontyczne
- nieodpowiednia dieta bogata w cukry proste
- palenie tytoniu
- przewlekły stres
- choroby ogólnoustrojowe, np. cukrzyca, nowotwory
- przyjmowanie niektórych leków, np. na nadciśnienie krwi
Objawy zapalenia dziąseł
Choroba ta rozwija się dość wolno. Na początku stan zapalny może nie dawać objawów bólowych. Należy więc zwracać uwagę na inne symptomy choroby, takie jak:
- nadwrażliwość dziąseł objawiająca się bólem przy spożywaniu gorących, zimnych, kwaśnych lub słodkich pokarmów
- zaczerwienienie lub opuchlizna dziąseł
- krwawienie z dziąseł przy szczotkowaniu
- utrzymujący się nieświeży oddech
Profilaktyka zapalenia dziąseł
Zapobieganie zapaleniu dziąseł jest kluczowe dla utrzymania zdrowej jamy ustnej i pięknego uśmiechu. Oto co możesz zrobić, aby uniknąć tej dolegliwości:
- Regularne szczotkowanie zębów – to podstawa! Myj zęby co najmniej dwa razy dziennie, najlepiej po każdym posiłku. Poświęć na to około trzech minut, aby dokładnie usunąć płytkę nazębną.
- Używanie nici dentystycznej – codzienne używanie nici dentystycznej pomaga usunąć resztki jedzenia i płytkę z przestrzeni między zębami, gdzie szczoteczka ma ograniczony dostęp.
- Płukanie jamy ustnej – użyj płynu do płukania ust, aby usunąć bakterie i zapewnić dodatkową ochronę przeciw zapaleniu dziąseł.
- Szczoteczka soniczna – rozważ użycie szczoteczki sonicznej, która jest bardziej efektywna w usuwaniu płytki nazębnej i czyszczeniu przestrzeni między zębami niż tradycyjna szczoteczka manualna.
- Regularne wizyty u stomatologa – odwiedzaj dentystę co najmniej dwa razy w roku, aby sprawdzić stan zdrowia zębów i dziąseł oraz wykonać profesjonalne czyszczenie, które może usunąć kamień nazębny.
Usuwanie kamienia nazębnego – jeden z elementów profilaktyki
Usuwanie kamienie nazębnego to istotne działanie profilaktyczne. Dobrze wykonany skaling pozwala zlikwidować złogi kamienia i zapobiegać jego dalszemu powstawaniu. Kamień nazębny sprzyja odkładaniu się większych ilości płytki nazębnej, a także wpływa na estetykę uśmiechu – odpowiada za przebarwienia i ciemne plamy na zębach. Nieusuwana płytka nazębna z czasem zmienia się w kamień nazębny. Nieprawidłowa technika szczotkowania zębów prowadzi do powstania powłoki. Powstający nalot trzeba uważnie doczyszczać, aby w konsekwencji nie zamienił się on w kamień. Najlepiej użyć do tego szczoteczki sonicznej.
Zapalenie ozębnej – kolejny etap nieleczonej choroby dziąseł
Nieleczone choroby dziąseł prowadzą do rozwoju zapalenia ozębnej. Ozębna to tkanka, która wypełnia przestrzeń między cementem zęba a kością zębodołu. Odkładająca się płytka nazębna z czasem może przesuwać się w stronę korzeni zębów i okolicznych tkanek. Wtedy poniżej linii dziąseł powstaje kieszonka, w której zbierają się resztki pokarmu i rozmnażają się bakterie. Ten etap choroby określa się recesją dziąseł i odsłonięciem szyjek zębowych. Zęby mogą być wrażliwe na dotyk, a w okolicy gromadzić się ropa. Zapalenie ozębnej, a następnie przyzębia może skutkować nieodwracalnym uszkodzeniem kości i włókien podtrzymujących ząb.
Przebieg leczenia zapalenie ozębnej
W razie wystąpienia tej choroby warto jak najszybciej skonsultować się ze stomatologiem lub periodontologiem, który usunie kamień nazębny i złogi poddziąsłowe. Jeśli doszło do nieodwracalnej recesji dziąseł, wykonuje się chirurgiczny zabieg pokrycia szyjek zębowych. Rekonstrukcja obejmuje także uszkodzone kości.
Leczenie jest długoterminowe i wymaga od pacjenta utrzymania nienagannej higieny jamy ustnej. W przeciwnym razie złogi będą powracać. Oprócz szczotkowania i korzystania z nici dentystycznej warto stosować płukanki; może zdarzyć się, że stomatolog zaleci antybiotykoterapię.
Paradontoza – zaawansowane zapalenie dziąseł i przyzębia
Jeśli nie zdiagnozujemy i nie zahamujemy rozwoju choroby dziąseł odpowiednio wcześnie, grozi nam zaawansowana paradontoza. W tym stadium choroby zęby zaczynają się ruszać i mogą zacząć wypadać. Uszkodzone kości szczęki i żuchwy wymuszają niekiedy usunięcie zębów przez stomatologa.
Nieleczona paradontoza zwiększa ryzyko wystąpienia chorób serca, udaru mózgu i niektórych nowotworów, ponieważ niekontrolowanie rozmnażające się w jamie ustnej bakterie wraz z krwią rozprzestrzeniają się po organizmie.
Jak przebiega leczenie paradontozy?
Leczenie paradontozy wymaga skupienia się na dokładnej higienie jamy ustnej i regularnych wizytach u specjalistów. Oto co warto wiedzieć:
- Odpowiednia higiena – myj zęby dwa razy dziennie specjalistyczną pastą i używaj nici dentystycznej, aby zapobiegać gromadzeniu się szkodliwych bakterii.
- Profesjonalne czyszczenie – regularne odwiedziny u dentysty lub higienisty są kluczowe do usuwania kamienia nazębnego, który jest trudny do usunięcia w domu.
- Głębokie czyszczenie – procedura scalingu i root planingu może być potrzebna, aby usunąć bakterie spod linii dziąseł, co pomaga zapobiegać dalszemu rozwojowi choroby.
- Antybiotyki – lekarz może zalecić antybiotyki, aby zwalczyć trwającą infekcję i wspomóc proces leczenia.
- Chirurgia – w poważniejszych przypadkach chirurgia może być konieczna do odbudowy uszkodzonych tkanek i zapobiegania utracie zębów.
- Kontrole – stałe monitorowanie postępów leczenia przez specjalistę jest niezbędne, aby dostosować terapię do zmieniających się potrzeb.
Dobry plan leczenia i Twoje zaangażowanie w dbanie o zdrowie jamy ustnej mogą znacznie ograniczyć negatywne skutki paradontozy. Nie lekceważ żadnych objawów i konsultuj się z dentystą przy pierwszych oznakach problemów.